Mùa hè đến, có nhiều hoạt động vui chơi, giải trí ngoài trời dưới nắng hè gay gắt, nhưng càng phơi nắng thì nguy cơ ung thư da càng cao. Vậy làm thế nào để phòng tránh tình trạng này?
Viện Hàn lâm Hoa Kỳ chỉ định lấy tháng 5 là tháng nâng cao nhận thức về ung thư da với thông điệp “Hãy bảo vệ và kiểm tra thường xuyên làn da của bạn”. Theo đó, tuần lễ đầu tiên của tháng 5/2016 rơi vào ngày thứ hai nên ngày nhận thức về ung thư da năm 2016 được gọi là: Melanoma Monday 2016. Trong thời gian này, thông qua các phương tiện truyền thông, Viện Hàn lâm Hoa Kỳ sẽ giúp cộng đồng hiểu biết về việc phơi nắng và nguy cơ ung thư da: nhằm cung cấp thông tin, hướng dẫn cộng đồng bảo vệ sức khỏe làn da dưới ánh nắng mặt trời.
Các nhà chuyên môn tại Học viện Da liễu Hoa Kỳ cũng hỗ trợ cung cấp thêm thông tin cho cộng đồng về những rủi ro của bức xạ UV và gửi thư mời mọi người tầm soát ung thư da miễn phí theo từng địa bàn dân cư.
Thông qua các chương trình giáo dục, nâng cao nhận thức và hỗ trợ cộng đồng này, các nhà nghiên cứu hy vọng tốc độ ung thư biểu bì và các loại ung thư da khác sẽ giảm dần qua các thập niên.
Nên dùng kem chống nắng để bảo vệ da.
Làm gì để bảo vệ làn da?
Mặc dù ung thư biểu bì (melanomas) - một loại u ác tính chỉ chiếm 1% trong tất cả các loại ung thư da nhưng theo Trung tâm phòng chống ung thư da (Skin Cancer FoundationSCF) trực thuộc CDC (Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ) thì melanomas là loại ung thư da hầu như dẫn đến tử vong. Đây là loại bệnh kéo dài dai dẳng, tàn phá sức khỏe cũng như tâm lý của người bệnh. SCF cũng đã thống kê, cứ 52 phút thì có 1 người chết vì loại ung thư này. Theo một nghiên cứu năm 2011, tỷ lệ nam giới tử vong do ung thư da cao hơn nữ giới, do nữ quan tâm hơn tới vấn đề bảo vệ làn da.
Các nhà khoa học khuyến cáo, dù trời có mưa hay bóng râm thì tia cực tím vẫn có thể thâm nhập qua da, tiềm ẩn nguy cơ gây ung thư da. Sắc tố melanin là một chất nội sinh có trong cơ thể mỗi người, quyết định nên màu da, màu tóc...được ví như một tấm lưới bảo vệ làn da khỏi sự xâm nhập của tia cực tím và các chất oxy hóa gây hại cho da, nhưng đồng thời nó cũng là một tác nhân gây sạm da, nám da, tàn nhang... khi tiếp xúc nhiều với ánh nắng làm cho melanin sản sinh vượt mức. Điều cần lưu ý thêm là melanin chỉ khống chế được tia UVB mà không ngăn được tia UVA. Melanin cũng không chống lại tia UVB một cách hiệu quả 100% được, đó là lý do phải dùng thêm kem chống nắng.
BS. da liễu John C. Browing - thành viên của Hashtag, chia sẻ: Cộng đồng nên dùng kem giữ ẩm và kem chống nắng hàng ngày. Đối với nam giới thì nên tạo thói quen dùng kem chống nắng ngay sau khi cạo râu để tránh bị quên. Còn nữ giới, vốn đã lưu tâm hơn về vấn đề bảo vệ da trước những ngày nắng nóng nhưng cần biết lựa chọn biện pháp và loại kem chống nắng phù hợp.
Nên chọn loại kem chống nắng phổ rộng, SPF 30+. Phải bôi kem trước khi ra nắng 30 phút và bôi lặp lại sau mỗi 2 giờ. Các bác sĩ da liễu cũng lưu ý rằng, nếu bạn chỉ bôi kem chống nắng một lần vào buổi sáng sẽ không đủ tác dụng để bảo vệ làn da của bạn trong suốt cả ngày.
Đối với trẻ em, theo các nhà nghiên cứu thì trẻ bị phơi nhiễm dưới ánh nắng mặt trời không được bảo vệ có nguy cơ bị ung thư da lúc trưởng thành cao hơn các bé được bảo vệ tốt. Do vậy, SCF khuyến cáo rằng, trẻ nhỏ hơn 6 tháng tuổi cần được bảo vệ tránh ánh sáng trực tiếp của mặt trời.Vì trẻ ở độ tuổi này có hàm lượng melanin (những chất mang lại sắc tố cho da, mái tóc, đôi mắt, bảo vệ chống lại ánh nắng mặt trời) rất thấp trong da - điều này có nghĩa là trẻ rất nhạy cảm với bức xạ tia cực tím. Trong khi đó, kem chống nắng được xem là một cách quan trọng để bảo vệ da thì được khuyến cáo là không dùng cho trẻ dưới 6 tháng tuổi. Nếu vì lý do gì phải mang bé ra ngoài thì giữ bé trong bóng râm, mặc quần áo bảo hộ, dùng mũ rộng vành để bảo vệ mặt, cổ, đôi tai...Đối với bé trên 6 tháng tuổi thì có thể sử dụng kem chống nắng phổ rộng với chỉ số SPF 15, việc đeo kính mát cũng giúp trẻ ngăn chặn 99 - 100% tia UV.
Tắm nắng cho em bé cần phải chú ý.
Theo TS. Perry Robins - Chủ tịch của SCF thì ngay cả trong quân đội, kem chống nắng cũng là một vật phẩm thiếu yếu dùng cho quân nhân, bảo vệ da họ dưới ánh nắng mặt trời trong lúc tập luyện cũng như hành quân. Đối với các ngành nghề khác phải lao động ngoài trời thì ngoài bôi kem chống nắng cần phải mặc quần áo bảo hộ chống nắng và cần tránh nắng khi bức xạ tia cực tím mạnh nhất, thường vào khoảng giữa trưa.
Các chuyên gia cho biết, các biểu hiện của ung thư da có thể là những dấu hiệu rõ ràng nhưng cũng có thể khó nhận biết. Tuy nhiên, khi có những nốt ruồi nổi lên bất thường, ngứa, chảy máu... cần lưu ý, đó có thể là dấu hiệu bạn nên đến các bác sĩ chuyên khoa da liễu để tầm soát ung thư.
DS. Bùi Ngọc Lan Hương (Theo Medical Daily, 5/2016)
